Napisać marną książkę o wielkich wydarzeniach historycznych – to nie sztuka. Napisać wielką książkę o małej miejscowości, ukazać jej obecneść w dziejach od 4 tysięcy lat, a jeszcze dodać do tego osobisty ton, współgrający z naukowym wywodem – oto zadanie godne prawdziwego historyka.

Tak podsumować można lapidarnie spotkanie z Jerzym A. Maciążkiem, autorem książki „Historyczne varia z Blanowic”, które odbyło się 14 grudnia 2017 roku w „artSalone ZAWartE” MOK „Centrum w Zawierciu w ramach debat „Po co nam kultura!”. Autor żartował, że wiele osób obserwujących jego pracę nad tą monografią obecnej dzielnicy Zawiercia”, zastanawiało się, czy wszystko z nim w porządku... Wszystko było i jest w porządku, a kilkuletni trud autora, tysiące pozyskanych źródeł historycznych (w tym unikatowych rękopisów, map i relacji), lata kwerend po archiwach państwowych, kościelnych i prywatnych, lata dokumentowania blanowickiej przestrzeni, zaowocowały pierwszą od wielu dekad na lokalnym rynku wydawniczym książką, którą śmiało postawić można w szeregu ambitnych monografii, spełniających wymogi warsztatu naukowego.

Jerzy Maciążek jest historykiem z wykształcenia. Był jednak także publicystą, był laureatem konkursów literackich, jest utalentowanym rysownikiem, o czym czytelnicy książki mogą się przekonać, bowiem zawiera ona kilka znakomitych ilustracji jego autorstwa. To, co wyróżnia „Varia...” od innych, podobnych pozycji, odtwarzających dzieje Małych Ojczyzn (takimi są dla autora Blanowice), to – poza profesjonalnym warsztatem – także specyficzna narracja, przez którą przebija się sentyment,w którą autor wplata relacje świadków historii Blanowic ze zręcznością godną dobrego prozaika. Podkreślił to Bogdan Dworak, autor posłowia do „Varii...”, dodając, że od dawna nie ukazała się w Polsce pozycja tak udana pod względem merytorycznym, jak i edytorskim, a zaraz potem – jako ceniony w kraju regionalista, zapraszany przez uczelnie wyższe na seminaria o Małych Ojczyznach właśnie – poprosił autora, aby zechciał wysłać egzemplarze swej książki do... (i tu lista była długa). Wzruszenia nie kryła Teresa Oleś-Owczarkowa, rodem z Blanowic, pisarka i poetka, autorka książki „Mrówki w płonącym ognisku” o swoistym blanowicki genius loci. Licznie przybyli na spotkanie mieszkańcy Blanowic, krajanie autora, śpieszyli po autografy i deklarowali, że o szczegółach książki „to my sobie pogadamy u nas”. Dla wyjaśnienia: w niedzielę 17 grudnia zaplanowano bowiem wieczór autorski w „mateczniku”, czyli w samych Blanowicach.

Witold Grim, przezydent Zawiercia, pogratulował autorowi, podkreślając, że ta książka jest niezwykle cenna, bo przypomina o potrzebie kultywowania lokalnych tradycji, o potrzebie dumy z przeszłości, bez której nie sposób z ambicją tworzyć przyszłość.

Jak zwykle konterfekty uczestników spotkania rysował Rafał Ciszewski; muzyczną oprawę zapewnił Michał Rus, który akompaniował solistce Marcelinie Miście; spotkanie poprowadzili niżej podpisani, którzy dziękują wszystkim za udział w debatach w mijającym 2017 roku i składając najlepsze życzenia świateczne i noworoczne, zapraszają do mokowskiego salonu w roku przyszłym.

Andrzej Borkiewicz. Leszek Łazarowicz

Foto: Sławomir Smoleń