RPWiK Zawiercie: od kryzysu do odbudowy stabilności

Lata strat i ograniczeń

W 2022 i 2023 roku przedsiębiorstwo działało w trudnych warunkach rynkowych. Wpływ na to miały czynniki zewnętrzne – pandemia wojna w Ukrainie, rosnące ceny energii, gazu i paliw, a także wysoka inflacja. Sytuację pogarszał fakt, że regulator dwukrotnie odrzucił wnioski o skrócenie taryfy wodno-ściekowej, co zmusiło RPWiK Sp. z o.o. do świadczenia usług poniżej kosztów ich wytworzenia. W efekcie 2023 rok zakończono stratą netto przekraczającą 2,5 mln zł.

Jednocześnie bardzo niewielki pozom inwestycji w modernizację sieci, znikomy poziom wykorzystania dostępnego dofinansowania do inwestycji skutkował tym, że stan infrastruktury sieciowej ulegał systematycznemu pogorszeniu. Ponad 60% wodociągów ma więcej niż 30 lat, a część nawet ponad 50. Wskaźnik strat wody w maju 2025 roku sięgnął 34,6%, najwyższego poziomu od dekady. Spółka na inwestycje zaciągnęła jedynie dwie pożyczki z WFOŚiGW oraz złożyła wniosek do programu FENX.02.05. Wniosek ten został oceniony pozytywnie, ale przyznana liczba punktów nie wystarczyła na otrzymanie dofinansowania. Warto zaznaczyć, że w poprzednich latach było dostępnych wiele innych źródeł dofinansowania dla przedsiębiorstw wodociągowych, zarówno krajowych jak i w ramach UE.

Odwrócenie trendu

Pod koniec 2023 roku, wraz z zatwierdzeniem nowych taryf, Spółka mogła skalkulować ceny w oparciu o aktualne koszty. Od tego momentu rozpoczął się proces stabilizacji. W połowie 2024 r. nastąpiła zmiana Zarządu RPWiK i rozpoczął się proces naprawy sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

W 2025 roku widoczna jest wyraźna poprawa. W I półroczu przychody ze sprzedaży usług wodociągowo-kanalizacyjnych wzrosły o 2,3%, osiągając prawie 15,7 mln zł. Działalność pomocnicza, obejmująca m.in. usługi laboratoryjne, wynajem sprzętu i roboty ogólnobudowlane, przyniosła 1,7 mln zł, co oznacza wzrost o 17% rok do roku. Szczególnie dynamicznie rozwija się laboratorium – przychody z badań wody i ścieków wzrosły ponad sześciokrotnie. Wynika to głównie z egzekwowania opłat dodatkowych za dostarczanie ponadnormatywnych ładunków nieczystości dostarczanych na oczyszczalnię ścieków.

Zmiany w kosztach

Łączne koszty rodzajowe w I półroczu 2025 roku wzrosły jedynie o 1,4%, czyli znacznie mniej niż w latach wcześniejszych. Co istotne, spadły najbardziej uciążliwe pozycje:

• koszty zużycia materiałów zmniejszyły się o 25%,

• zużycie energii spadło o 22,4%,

• koszty amortyzacji obniżyły się o 1,9%.

Wzrost odnotowano natomiast w kosztach usług obcych (o 15,2%) i w wynagrodzeniach (o 8,4%), co wynika z większej skali remontów oraz konieczności dostosowania płac.

Zysk po latach strat

Efektem zmian jest znacząca poprawa wyniku finansowego. W I półroczu 2025 roku RPWiK Sp. z o.o. osiągnęło zysk netto w wysokości 1,53 mln zł, czyli o ponad 50% wyższy niż rok wcześniej. Niestety, praktycznie w całości zysk ten przeznaczony został na pokrycie zobowiązań Spółki wobec Gminy Zawiercie. Dodatni wynik finansowy daje jednak nadzieję na trwałe wyjście z kryzysu.

Inwestycje – krok ku przyszłości

Mimo trudnej sytuacji z poprzednich lat RPWiK Sp. z o.o. w Zawierciu nie zrezygnowało z inwestycji. W 2025 roku realizowane są m.in.:

• rozbudowa wodociągów i kanalizacji w kilkunastu lokalizacjach miasta (m.in. ulice Chrzanowskiego, Cegielniana, Lipowa, Warzywna, Winna),

• montaż armatury i wodomierzy u odbiorców,

• modernizacja automatyki na oczyszczalni ścieków,

• budowa zbiornika biogazu i instalacji fotowoltaicznej,

• zakup agregatu prądotwórczego dla ujęcia wody.

Łączne nakłady inwestycyjne w I półroczu 2025 roku przekroczyły 1 mln zł. Równolegle spółka wdraża nowoczesne metody ograniczania strat wody – rozpoczęto m.in. pilotażowy w skali kraju program wykrywania wycieków przy użyciu zdjęć satelitarnych i zaawansowanych algorytmów. Innym, innowacyjnym projektem, jaki testuje obecnie RPWiK jest system higienizacji osadów z oczyszczalni ścieków. Testy mają na celu ocenę podatności na higienizację osadów ściekowych wytworzonych w naszej oczyszczalni ścieków. Informacje zebrane podczas doświadczenia pomogą nam w opracowaniu strategii postępowania z osadami ściekowymi przy zachowaniu balansu między kosztami inwestycyjnymi a kosztami eksploatacyjnymi, uwzględniając spełnienie wysokich wymagań środowiskowych.

Wyzwania

Największym problemem pozostaje jednak wiek i awaryjność sieci. Przy obecnym tempie wymiany (kilkaset metrów rocznie) pełna modernizacja potrwałaby ponad sto lat. Eksperci RPWiK Sp. z o.o. podkreślają, że jedyną realną drogą do poprawy sytuacji jest znaczne zwiększenie tempa inwestycji – nawet do kilku kilometrów sieci rocznie.

Podsumowanie

RPWiK Sp. z o.o. w Zawierciu, które jeszcze w 2023 roku kończyło rok z wielomilionową stratą, dziś notuje dodatnie wyniki finansowe i konsekwentnie inwestuje w rozwój. Choć skala potrzebnych modernizacji jest ogromna, Spółka pokazuje, że potrafi odbudować stabilność i wdrażać innowacyjne rozwiązania. Najbliższe lata będą kluczowe i odpowiedzą na pytanie: czy uda się utrzymać pozytywny trend i skutecznie zmniejszać straty wody oraz awaryjność sieci?